Regionale thuismonitoring: organisatie, governance en besluitvorming

Thema’s en vragen uit de praktijk 

De online workshop op 30 september startte met het ophalen van de vragen en dilemma’s waar deelnemers in hun eigen regio tegenaan lopen. Een aantal terugkerende thema’s waren: 

• Draagvlak en eigenaarschap: Hoe zorg je dat besluiten die op bestuurlijk niveau worden genomen ook daadwerkelijk landen bij professionals en op werkvloeren? Hoe creëer je eigenaarschap door alle lagen van de organisatie heen? 

• Visie en gezamenlijkheid: Hoe vorm je een gedeelde visie en actieplan als organisaties verschillen in belangen en mate van volwassenheid? Hoe maak je expliciet waarin het ‘samen’ zit en hoe organiseer je dit in de structuur? 

• Besluitvorming en verantwoordelijkheden: Wie mag waarover besluiten nemen en hoe leg je eindverantwoordelijkheid vast in samenwerkingen waar meerdere organisaties bij betrokken zijn? Hoe borg je keuzes over inzet van capaciteit, prioriteiten en financiën? 

• Samenwerkingsvormen: Welke samenwerkingsvorm past het best bij een regio of thema, en welke criteria zijn daarbij belangrijk? Hoe regel je juridische en financiële kaders? 

• Continuïteit en impact: Hoe ga je om met personele wisselingen en hoe leg je afspraken zó vast dat de samenwerking doorloopt? Hoe meet je de meerwaarde van samenwerking en vertaal je strategische afspraken naar de praktijk? 

Bouwstenen voor netwerkgovernance 

Vanuit de theorie werden enkele bouwstenen besproken die essentieel zijn voor succesvolle samenwerking in netwerken: 

1. Collectieve actie: werk met coalities van partijen die echt willen bijdragen en organiseer interactie en ontmoetingen. 

2. Thema’s en focus: werk rondom samenhangende thema’s en zorg voor duidelijke coalities per onderwerp. 

3. Overzicht en samenhang: organiseer vanuit de praktijk en bewaak verbinding tussen verschillende initiatieven. 

4. Eigenaarschap: laat partijen zelf plannen en uitvoering vormgeven; eigenaarschap is niet uit te besteden. 

5. Effect en monitoring: richt passende manieren van effectmeting in, zodat duidelijk wordt wat samenwerking oplevert. 

6. Leren en ontwikkelen: maak ruimte voor gezamenlijk leren, zowel inhoudelijk als over de samenwerking zelf. 

7. Transformatie: richt samenwerking niet in als ‘meer van hetzelfde’, maar met oog voor wat nieuw, af te bouwen of om te vormen is. 

Daarnaast werden de “spelregels van het netwerk” besproken, zoals afspraken over besluitvorming, toetreding, mandaat, transparantie, verdeling van werk en omgaan met conflicten. 

Inzichten uit het groepsgesprek 

In kleine groepen koppelden deelnemers hun eigen vraagstukken aan de bouwstenen. Enkele inzichten die hieruit naar voren kwamen: 

• Coalities versus werkgroepen: werken in kleinere coalities met expertise kan effectiever zijn dan grote groepen met vertegenwoordiging van alle partijen. Dit vraagt wel om goede verbinding en communicatie richting de rest van de regio. 

• Expliciteren en vastleggen: door veel wisselingen in rollen en projectleiders is het nodig om doelen, afspraken en verantwoordelijkheden regelmatig te benoemen en vast te leggen. 

• Omgaan met verschillen: partijen verschillen in tempo, belangen en volwassenheid. Het helpt om ieders proces te respecteren, maar wel gezamenlijke doelen en spelregels vast te leggen. 

• Verantwoordelijkheden in zorgpaden: in de praktijk ontstaan veel vraagstukken rond hoofdbehandelaarschap en data-uitwisseling. Vaak wordt dit nu per zorgpad apart geregeld, maar er is behoefte aan overkoepelende afspraken. 

• Monitoren en leren: samenwerking wordt sterker als partners niet alleen inhoudelijk leren, maar ook samen reflecteren op hoe het netwerk functioneert en waar meerwaarde wordt gerealiseerd. 

Conclusie 

De workshop bood deelnemers een kader om hun eigen governance-vraagstukken te duiden en handvatten om samenwerking in de regio beter te organiseren. De combinatie van theorie, praktijkvoorbeelden en onderlinge uitwisseling leverde nieuwe inzichten op over het belang van duidelijke spelregels, eigenaarschap en het werken in kleinere coalities. 

De belangrijkste opbrengst was wellicht het besef dat governance in regionale netwerken nooit een vaststaand model is, maar een continu proces van afstemmen, expliciteren en leren. Door regelmatig stil te staan bij de bouwstenen en spelregels, kunnen samenwerkingen duurzamer en effectiever worden ingericht.