Als adviseur digitale zorg werkt Michel Dijkman dagelijks aan toekomstbestendige huisartsenzorg in Drenthe. De organisatie waar hij ten tijde van dit interview voor werkte, Dokter Drenthe, ondersteunt 140 aangesloten praktijken. In totaal gaat het om een populatie van ruim 550.000 patiënten. Volgens Michel begint het proces van digitalisering bij de visie en missie van de praktijk: wat is goede zorg? Als dat helder is, achterhaalt hij samen met de praktijk welk probleem opgelost moet worden en wat ze nodig hebben om hun werk goed te kunnen doen. “Pas daarna kijken we naar de praktische kant: is de praktijk financieel en organisatorisch klaar om digitaal te werken?” Michel benadrukt het belang van maatwerk. Welke digitale tools en werkprocessen passen, hangt bijvoorbeeld af van hoe jouw patiëntenpopulatie eruitziet.” 

Innovaties met impact 

Uiteindelijk bepaalt de huisarts zelf de koers, vertelt Michel. “Wij ondersteunen met kennis en tools. We willen huisartsen de ruimte geven om te experimenteren en te ontdekken wat werkt.” Op dit moment gebruiken huisartsenposten in Drenthe al Spreekuur.nl. Dat is een online platform waarop patiënten op elk moment van de dag advies kunnen vragen aan de huisarts, een digitaal spreekuur kunnen bezoeken of hun medisch dossier kunnen bekijken. Michel: “Op de huisartsenpost is zo'n digitaal spreekuur al helemaal ingeburgerd. De vraag is nu of deze app ook geschikt is voor dagpraktijken. Dat vereist andere processen en functionaliteiten. We zien bij de dagpraktijken wisselende successen, maar leren veel van deze experimenten.” 

Zo slaagt de digitale transformatie

Wat is er nodig om de digitale transformatie te laten slagen? Volgens Michel is de digitale transformatie geen kwestie van één keer een project uitvoeren. “Je moet constant monitoren, bijsturen en leren. Het traject kent de nodige uitdagingen, maar dat hoort bij innoveren.” Hij benadrukt het belang van commitment binnen de praktijk. Een helder implementatieplan en goede afspraken vooraf zorgen voor een soepelere invoering. “En weet dat je het niet alleen hoeft te doen. Zo leren onze huisartsen en praktijk-medewerkers ook veel van elkaar. Wij als adviseurs bieden persoonlijke coaching en blijven benaderbaar, ook na de implementatie."   

Patiënten meenemen 

Digitale zorg vraagt ook om digitaalvaardige patiënten. Michel vertelt hoe de Drentse praktijken dit aanpakken: “We werken samen met lokale bibliotheken om patiënten te ondersteunen in digitale vaardigheden. Ook geven huisartsen vaak een persoonlijke toelichting tijdens het consult of organiseren ze informatieavonden. Het eerlijke verhaal is essentieel: als we willen dat er altijd een huisarts beschikbaar blijft, móeten we het anders doen. Dat moeten patiënten zich goed realiseren. Tegelijkertijd biedt digitale zorg natuurlijk veel voordelen voor patiënten. Denk aan minder reis- en wachttijd en meer regie over hun eigen zorgproces.”

De rol van de digicoach

Michel vertelt dat digicoaches een cruciale rol spelen bij de dagelijkse implementatie van digitale zorg. Binnen Dokter Drenthe werkt een aantal praktijken al met een digicoach, zoals de huisartsenpraktijk in het Drentse dorp Dalen waar Karin Koopman werkzaam is. Zij is behalve digicoach ook praktijkmanager. De praktijk bedient 4600 patiënten. Karin begeleidde de implementatie van de digitale triage. “Het begon voor ons te spelen in 2022 toen het verplicht werd om het patiëntendossier online inzichtelijk te maken”, vertelt ze. “We voerden het online patiëntenportaal in en zo konden patiënten meteen online afspraken inplannen en e-consults aanvragen. In het pakket zat ook de triagemodule Moet ik naar de dokter (MINDD). Daar deden we nog niks mee; we vermeldden het alleen in onze nieuwsbrief. Toen we zagen dat het gebruik ervan uit zichzelf groeide, realiseerden we ons dat er blijkbaar behoefte aan was en dat we ons erin moesten verdiepen.”

De app Moet ik naar de dokter laat patiënten digitaal vragen over hun klacht beantwoorden, voordat ze de huisarts bellen. Ze krijgen meteen advies over de zorg die ze nodig hebben. Soms betekent dat een doorverwijzing naar Thuisarts.nl, maar het kan ook zijn dat de patiënt direct doorverwezen wordt naar de huisarts. Door het gebruik van de app gaan mensen selectiever naar de dokter is de ervaring van Karin. Soms hebben ze genoeg aan een zelfzorgadvies.

Implementatie van digitale triage

Inmiddels is de MINDD-triagemodule vast onderdeel van de praktijk. Maar daar ging wel wat aan vooraf. “Allereerst hebben we onderzocht hoe ons patiëntenportaal, waar MINDD een onderdeel van is, door onze patiënten gebruikt werd. Wat zijn de knel- en verbeterpunten? Een extern bureau heeft ons daarbij geholpen. We zagen dat patiënten die online een afspraak hadden gemaakt soms niet goed ingepland waren. Zo kwamen sommigen onterecht op het spreekuur of een klacht had juist meer prioriteit dan de patiënt zelf kon inschatten. Ook gebeurde het dat de patiënt bij de verkeerde zorgverlener ingepland stond. Een goede triage voorkomt dit soort situaties. We besloten dat wij het noodzakelijk vinden dat patiënten voorafgaand aan een afspraak de vragenlijst van MINDD doorlopen. Sindsdien is het proces zo ingericht.”

Patiëntvriendelijk systeem

De implementatie van MINDD bracht ook veranderingen in de werkprocessen met zich mee. Medewerkers moesten leren omgaan met de nieuwe werkwijze, waarbij patiënten meer regie kregen over hun afspraken en zij zelf de controle over de agenda meer moeten loslaten. “Soms vinden assistentes dat lastig, maar ze zien ook in dat het systeem patiëntvriendelijk is en dat het snel went.” Karin vertelt dat de telefoonbelasting niet sterk afnam. “Dat was ook niet ons primaire doel. We willen vooral inspelen op de behoefte van de patiënten. Dat is gelukt, mensen zijn blij met deze tool.” Wat opviel, was de groei van het aantal e-consults. Voorheen was er één keer per week een e-consult en nu drie keer per dag. “Een flinke toename”, beaamt Karin. “Het laat zien dat patiënten de digitale mogelijkheden waarderen en er actief gebruik van maken.”

Lees meer

Digitale triage als oplossing voor huisartsenspoedpost

‘Digitale zorg is cruciaal om huisartsenzorg toekomstbestendig te houden’