De E-health monitor 2023 geeft een stand van zaken van het aanbod, gebruik en kansen van digitale zorg. Het RIVM voert de meting uit in samenwerking met het Nivel en NeLL/LUMC. Ten opzichte van 2021 gebruikten meer zorgverleners digitale zorg in 2022. Die stijging zet niet door in 2023. Een paar digitale middelen worden wel meer gebruikt. Voorbeelden zijn apparaten waarmee verpleegkundigen op afstand kunnen aangeven welk medicijn een patiënt op welk moment moet innemen of waarmee ze in de gaten kunnen houden of iemand thuis in gevaar is.
Zorgverleners positiever over digitale zorg
De meeste zorgverleners zijn positief over digitale zorg, maar denken ook dat het niet alle problemen in de zorg kan oplossen. Digitale zorg kan volgens hen een klein beetje helpen om de zorg niet te duur te maken, de werkdruk te verminderen en het werkplezier te verbeteren. Verpleegkundigen zijn iets positiever geworden over de mogelijkheden om de zorg voor patiënten met digitale zorg te verbeteren, bijvoorbeeld doordat patiënten hiermee meer zorg op maat krijgen.
Meer patiënten maken gebruik van digitale middelen, maar meningen verdeeld
Vergeleken met 2021 zijn iets meer patiënten digitale middelen, zoals het 'Patiëntenportaal', gaan gebruiken. Mensen met een praktische opleiding en ouderen maken nog steeds minder gebruik van digitale middelen. Verder valt op dat patiënten niet al het digitale zorgaanbod ook gebruiken, zoals het e-consult. De meningen van zorggebruikers over digitale zorg zijn verdeeld: ongeveer de helft van hen wil het meer gaan gebruiken, de andere helft is juist terughoudend. Het aantal zorggebruikers dat heel negatief is over digitale zorg is sinds 2021 gelijk gebleven.
5 aanbevelingen om gebruik van digitale zorg te verbeteren
Om het gebruik van digitale zorg te verbeteren, komt de monitor met vijf aanbevelingen. Allereerst moeten zorgverleners en gebruikers actief in de transformatie naar hybride zorg betrokken worden. 'Monitor hun ervaringen.' Ook dienen de inzichten uit bestaand onderzoek meegenomen te worden ter ondersteuning van digitale vaardigheden. 'Zodat de technologie voldoende aansluit bij de wensen en eisen van de doelgroep.' De ontwikkeling en implementatie van digitale zorg vraagt verder een betere informatieoverdracht. 'Stel tijdens de ontwikkeling en implementatie van (nieuwe) digitale toepassingen ambassadeurs aan binnen de zorgorganisatie. En maak laagdrempelig video- en instructiemateriaal vanuit de (branche)vereniging beschikbaar om het doel en de meerwaarde duidelijker over te brengen.'
Een ander aandachtspunt is de verbetering van elektronische gegevensuitwisseling tussen zorgverleners. 'Zet in op een duidelijke invulling van deze kaderwet, en includeer alle zorgsectoren, voor een optimale samenwerking binnen het gehele zorgveld, inclusief het sociaal domein.' Daarnaast hebben zorgverleners en zorginstellingen ondersteuning nodig bij het verkondigen van het belang van gegevensuitwisseling, zodat patiënten toestemming geven voor het delen van hun medische gegevens. Tot slot helpt het benutten van bestaand onderzoek bij het voorbereiden.
Digitale zorg onderdeel maken van de zorg als geheel
Voor de toekomst is het nodig digitale zorg meer een onderdeel te maken van de zorg als geheel. Als onderdeel van het dagelijkse werk van zorgverleners, kan het taken vervangen zonder dat het extra werk oplevert. Ook moeten zowel zorgverleners als patiënten ervaren dat het hen helpt. Verder is het belangrijk dat patiënten makkelijk digitale zorg kunnen gebruiken.
Monitor Digitale Zorg
De E-healthmonitor 2023 is uitgevoerd in opdracht van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS). De volgende rapportage krijgt de naam Monitor Digitale Zorg. Deze biedt extra inzicht in de GGz en ouderenzorg. Daarnaast wordt daarin ingegaan op de IZA-afspraken die in de GGz zijn gemaakt over digitalisering en gegevensuitwisseling.
De geraadpleegde bronnen voor dit artikel zijn de E-healthmonitor 2023 en het artikel van Laura van Elst op Zorgvisie.nl.